مصرف موادی مانند ماریجوانا (گل یا علف)، قرصهای شادیآور (اکستازی و MDMA) و قارچ جادویی (ماجیک ماشروم) در سالهای اخیر میان نوجوانان و حتی برخی بزرگسالان افزایش یافته است.
این مواد اگرچه ممکن است در نگاه اول «احساس سرخوشی یا آرامش» ایجاد کنند، اما اثرات واقعی آنها بر مغز، گفتار، بلع و عملکرد عصبی بسیار عمیق و گاهی غیرقابل بازگشت است.
🌿 اثر ماریجوانا و مواد توهمزا بر مغز و گفتار
مادهی فعال در ماریجوانا به نام THC، مستقیماً بر گیرندههای عصبی مغز اثر میگذارد. این ماده سیستم کنترل گفتار و حرکات دهانی را دچار اختلال میکند. در نتیجه ممکن است فرد دچار:
- تعلل یا کندی در گفتار
- اختلال در بیان کلمات یا لکنت موقتی
- کاهش هماهنگی حرکات زبان و لبها
- و در مصرف طولانیمدت، آسیب به نواحی زبانی مغز شود.
برخی مصرفکنندگان نیز گزارش دادهاند که هنگام صحبت، کلمات را گم میکنند یا قادر به جملهسازی درست نیستند — نشانهای از اثر مستقیم ماده بر قشر زبانی مغز.
🍄 تأثیر قارچ جادویی و قرصهای شادیآور بر بلع و حرکات دهانی
قارچ جادویی و قرصهای اکستازی، از دستهی مواد توهمزا و محرک عصبی هستند. این مواد باعث تحریک بیشازحد عضلات و حرکات غیرارادی میشوند. در نتیجه:
- فرد ممکن است دچار سختی در بلع (دیسفاژی) شود،
- یا هنگام خوردن غذا سرفه، گیرکردن و خفگی یا آسپیراسیون (ورود غذا به ریه) را تجربه کند.
افزایش ضربان قلب، خشکی دهان، و تغییر در عملکرد عضلات حنجره نیز از عوارض شایع این مواد است که میتواند بلع را خطرناک کند.
⚠️ مصرف ماریجوانا و قرصهای شادیآور در نوجوانان
در دوران نوجوانی، مغز هنوز در حال رشد و شکلگیری شبکههای عصبی است. لذا مصرف حتی یک بار ماریجوانا یا مواد محرک میتواند تغییرات طولانیمدت در حافظه، تمرکز، کنترل گفتار و هماهنگی بلع ایجاد کند.
به همین دلیل، نوجوانانی که دچار حملات پانیک، توهم یا افت عملکرد گفتاری میشوند، حتماً باید توسط گفتاردرمانگر متخصص ارزیابی شوند.
🗣️ نقش گفتاردرمانی و بلعدرمانی در بهبود این بیماران
پس از مصرف یا ترک مواد، بسیاری از افراد دچار مشکلاتی نظیر:
- کندی گفتار یا اختلال در بیان،
- ضعف در عضلات دهان و زبان،
- سختی در بلع، خفگی حین غذا خوردن،
- یا کاهش کنترل تنفس و صدا میشوند.
در این شرایط، گفتاردرمانی و بلعدرمانی تخصصی میتواند به بازآموزی عضلات گفتاری و بلع کمک کند. گفتاردرمانگر با تمرینهای ساختاریافته، به فرد کمک میکند تا:
✅ وضوح گفتار و کنترل زبان را بازیابد
✅ بلع ایمنتر و بدون سرفه یا خفگی داشته باشد
✅ اعتمادبهنفس و توانایی ارتباطی خود را دوباره بهدست آورد
🏠 ویزیت در منزل برای بیماران مصرفکننده یا در حال ترک
بسیاری از بیماران پس از بستری بهدلیل توهم، حملات پانیک یا مشکلات عصبی ناشی از مصرف مواد، تمایل یا توانایی حضور در کلینیک را ندارند. در این موارد، گفتاردرمانی و بلعدرمانی در منزل بهترین انتخاب است.
ویزیت در منزل توسط گفتاردرمانگر حرفهای، علاوه بر راحتی بیمار، به تداوم روند توانبخشی و پیشگیری از عوارض ثانویه کمک میکند.
💬 جمعبندی
مواد شادیآور ممکن است چند دقیقه حس سرخوشی ایجاد کنند، اما میتوانند برای همیشه گفتار، بلع و سایر عملکرد مغز را تغییر دهند. اگر شما یا یکی از عزیزانتان پس از مصرف مواد دچار مشکلات گفتاری، بلع یا اختلال عصبی شدهاید،
درمان را بهتعویق نیندازید — گفتاردرمانی تخصصی در منزل میتواند نقطهی شروع بازگشت به زندگی سالم باشد.
