فواید بازی برای سالمندان و کودکان
ارتباط عاطفی بین نوه و مادربزرگ یا پدربزرگ بسیار عمیق و ارزشمند است، اما زمانی که این ارتباط با بازیهای هدفمند همراه میشود، فواید چشمگیری برای سلامت جسمی، ذهنی و روحی هر دو دارد.
بازی یکی از سادهترین روشهای غیر دارویی برای پیشگیری از دمانس و آلزایمر، تقویت تحرک سالمندان، کاهش عوارض پارکینسون و افزایش رشد شناختی کودک و تقویت هوش کودک است. وقتی سالمند با کودک یک بازی مشترک انجام می دهند هر دو طرف از این بازی نفع می برند. مادربزرگ و نوه یا پدربزرگ و نوه هر دو می توانند به تقویت مهارت های ذهنی و حرکتی یکدیگر کمک کنند.
در کلیپ زیر نمونه ای از بازی های مشترک کودک و سالمند را ببینید:
علاوه بر موارد داخل کلیپ، سایر بازی های مفید برای کودک و سالمند را در ادامه مطلب ببینید:
فواید بازی برای سالمندان
۱. پیشگیری از دمانس و آلزایمر
بازیهای فکری و کلامی باعث فعالسازی شبکههای عصبی، تقویت حافظه و افزایش تمرکز میشوند. تحقیقات نشان میدهد سالمندانی که فعالیتهای ذهنی منظم دارند، ۳۰٪ کمتر در خطر ابتلا به آلزایمر هستند.
۲. تحریک مغزی و افزایش انعطافپذیری شناختی
بازیهایی مانند پازل، کارتهای حافظه، بازیهای نوبتی و انواع بازی های پاسور بخشهای مختلف مغز را تحریک میکند و جلوی کاهش حافظه و سایر عملکرد شناختی را میگیرند.
۳. بهبود روحیه و کاهش افسردگی
بسیاری از سالمندان احساس تنهایی دارند. لذا احتمال ابتلا به افسردگی در آنها خیلی افزایش می یابد. بازی با نوهها علاوه بر کاهش خطر ابتلا به افسردگی باعث افزایش ترشح هورمونهای شادی، احساس مفید بودن و ارتباط عاطفی پایدار میشود.
۴. افزایش تحرک و کمک به سالمندان مبتلا به پارکینسون
حرکتهای ساده حین بازی، مانند قلدادن توپ یا شکلک درآوردن یا بازیهای ریتمی، در بیماران پارکینسونی باعث فواید زیر می شود:
- کاهش خشکی عضلات
- افزایش تعادل
- کاهش خطر افتادن
- افزایش سرعت واکنشها
۵. تقویت گفتار و حافظه کلامی
بازیهای کلامی مانند بازی اسم فامیل و تکمیل شعر یا ضرب المثل میتواند به سالمندان با مشکلات گفتاری، افت حافظه یا کاهش روانی گفتار کمک کند. این بازی ها در واقع نوعی «گفتاردرمانی سبک و خانگی» محسوب میشوند.
فواید بازی برای کودک
۱. رشد زبانی و افزایش دایره واژگان
مکالمه با سالمند در حین بازی های مختلف باعث یادگیری کلمات جدید، جملهسازی و تقویت مهارتهای زبانی کودک میشود.
۲. تقویت هوش و توجه کودک
بازیهای مشترک، بخشهای مربوط به توجه و حافظه مغز کودک را فعال کرده و به افزایش هوش و مهارتهای شناختی کودک کمک میکند.
۳. تقویت مهارتهای اجتماعی
مهارت های رعایت نوبت، کار گروهی، همکاری و همفکری با یک بزرگسال مهربان، از جمله مهارتهای کاربردشناسی زبان است که مهارت های ارتباطی و اجتماعی کودک را تقویت می کنند و کودک را برای روابط و تعاملات اجتماعی موفق در آینده آماده میکند.
۴. ایجاد پیوند عاطفی پایدار
بازی مشترک به شکلگیری حس امنیت، آرامش و صمیمیت بین کودک و سالمند کمک میکند. از اینرو کودک بیشتر ارزش خانواده را متوجه می شود.
بهترین بازیهای مشترک سالمند و کودک
(جهت جلوگیری از زوال عقل + تقویت هوش کودک)
علاوه بر بازی هایی که در کلیپ بالا بود، سایر بازی های مفید جهت تقویت هوش کودک و تقویت حافظه سالمند را در لیست زیر ببینید:
۱. بازیهای کلامی و حافظهای
- پیدا کردن یا توصیف اشیا مختلف در خانه
- حدس بزن چی توصیف میکنم؟ (مثلا اون چه میوه ایه که شیرین و درازه و رنگش هم زرده؟)
- جملهسازی یا ادامه داستان
مزایا: تقویت حافظه، افزایش دایره لغات، تقویت توجه و گفتار.
۲. پازل و جورچینهای ساده
پازلهای ۶ تا ۲۰ تکه ای بهترین گزینه برای همکاری بین دو نسل هستند. هوش چین و جورچین های مختلف نیز بسیار عالی هستند.
مزایا: تقویت قدرت حل مسئله، جلوگیری از افت عملکرد شناختی، افزایش دقت بینایی.
۳. بازیهای ریتمی و آهنگی
- دست زدن نوبتی
- تکرار آهنگ
- شکلک دراوردن و رقص
- بازی «ریتم من را تکرار کن» (مثلا یک الگوی حرکتی را ایجاد کنید و بخواهید دقیقا مثل شما همان ضربه ها را بزند: دست دست پا و …)
مزایا: تقویت توجه بینایی، افزایش تحرک سالمندان مخصوصا مبتلا به سکته و پارکینسون، بهبود هماهنگی، افزایش شادی.
۴. بازیهای حرکتی سبک (کاملاً مناسب برای پارکینسون)
- قل دادن توپ نشسته
- پاس دادن بادکنک
- پیادهروی کوتاه داخل خانه
- بازیهای حرکتی نرم با کشِ نرم یا توپ سبک
مزایا: افزایش تعادل، پیشگیری از خشکی عضلات، تقویت عضلات مرکزی، کاهش خطر افتادن.
۵. فعالیتهای عملی مشترک
- مرتب کردن وسایل رنگی
- جدا کردن مهرهها
- نخ کردن مهرههای بزرگ
- نخ کردن مهره ها با تقلید ترتیب و توالی از یکدیگر
مزایا: تقویت مهارتهای ظریف انگشتی در سالمند و کودک، افزایش تمرکز و هماهنگی، تقویت توجه.
۶. نقاشی دو نفره
کشیدن یک طرح ساده و رنگآمیزی مشترک، هم آرامشبخش است و هم خلاقیت را افزایش میدهد. استفاده از کتاب های رنگ آمیزی نیز برای هر در گروه بسیار توصیه می شود.
مزایا: کاهش استرس، افزایش تمرکز، تقویت تعامل عاطفی.
۷. بازیهای فکری
- دوز
- حافظه
- پاسور بازی
- منچ بازی کردن
- بازی تصویری «جفت پیدا کن»
مزایا: تقویت حافظه، تقویت خلاقیت، افزایش سرعت پردازش ذهنی و جلوگیری از افت شناختی.
۸. آشپزی ساده یا بازیهای وانمودی
مثل: خاله بازی کردن، بازی چای دادن نمادین به مهمانی ها، آمادهکردن میانوعده ساده، چیدن میز.
یک پاسخ به “بازیهای مشترک سالمند و کودک؛ راهی مؤثر برای تقویت هوش کودک و جلوگیری از دمانس و تقویت تحرک”